De belangrijkste vragen worden vaak niet gesteld. De vragen die gaan over wie je nu echt bent, waar het voor jou om draait.. En dat zijn nu net de onderwerpen waar je zelf ook niet meteen over begint. Als je met mensen werkt is het wel de kunst deze informatie, bijvoorbeeld in een (IVB) Assessment, boven tafel te krijgen.
Een tijd geleden was er een documentaire op televisie die ging over the Challenge Day. Dit is een beproefde Amerikaanse methode die veel op scholen gebruikt wordt (in Nederland heet het ‘Over de streep’) . Er wordt een grote groep kinderen steeds een (behoorlijk heftige) vraag gesteld die ze moeten beantwoorden door over een lijn te stappen. Het zijn heftige, confronterende maar prachtige, goed doordachte bijeenkomsten waarbij veel emoties vrij komen en waarbij kinderen elkaar veel beter leren kennen. Het effect van deze dag met vragen is dat de sfeer op een school beter wordt, kinderen minder gepest worden en er minder geweld is.
Alle kinderen die opgroeien hebben een periode waarin ze veel vragen stellen. Vaak tot de ouders er gek van worden. Als je groter wordt leer je het vragen stellen grotendeels af. Je wilt niet onbeleefd of dom lijken en gaat de antwoorden voor jezelf invullen.
Toch is dit zonde. Het stellen van vragen (en het geven van de antwoorden) verbetert het contact en het begrip tussen mensen. Het is ook ontzettend leerzaam. Toen ik net van school kwam en in de psychiatrie ging werken heb ik het meest geleerd van de patienten zelf. Ze vonden het helemaal niet erg (juist prettig) om mijn vragen te beantwoorden over de stemmen die ze hoorden en de wanen die ze hadden. De zaken die zij me vertelden zijn me altijd bijgebleven. Veel meer dan de theorie uit boeken.
Eigenlijk kun je alles vragen. Hoe impertinent of intiem misschien ook. De manier waarop je je vragen stelt is van veel groter belang. Ik geef er trainingen over, maar hier vast een aantal tips:
– Als je een moeilijke vraag wilt stellen, geef gewoon eerlijk aan waarom je het moeilijk vindt. Daarmee stel je jezelf kwetsbaar op en zal de ander heel vaak geneigd zijn dit ook te doen.
– Als je je vraag stelt op een respectvolle en gelijkwaardige manier zal niemand zich aangevallen voelen. Je kunt altijd aangeven dat iemand niet op je vraag hoeft te antwoorden als hij/ zij dat niet wil. Alleen al het feit dat je dat er bij zegt maakt dat de meeste mensen je vraag wel willen beantwoorden.
– Stel open vragen (beginnen met Wie, Wat, Waar, Wanneer, Hoe en Waarom) en wees oprecht geinteresseerd. Leer je weer verwonderen over de dingen net als het kind dat je vroeger was en stel de vragen die in je opkomen. Mensen vertellen graag over zichzelf.
– Oordeel niet.
Van vragen stellen kun je dus veel leren. En ook degene die de antwoorden geeft leert er vaak van omdat het aanzet tot nadenken. Grijp je kans! Vragen staat vrij!
Vind jij als professional kwaliteit leveren belangrijk? Klik dan rechtsboven aan de startpagina op ‘Meld je hier aan!’ en krijg elke maand nieuwe tips en inspiratie in je mailbox. Je krijgt dan ook het e-book over motivatie.
Wil je 4x per jaar mijn nieuwsbrief met informatie over mijn trainingen ontvangen? Meld je dan hier aan. Natuurlijk zijn je gegevens veilig bij mij en kun je je voor beide makkelijk afmelden.
Anke Fokkens' blog 
Als cliënt van een professional zou ik vragen, “Wanneer is een item een werkplan en wanneer is het ‘persoonlijkheid’?”
Of “Wiens ideaal is het waaraan ik zou moeten voldoen?”
Of “Wat zou bepalen dat je zegt ‘Je hebt me niet meer nodig’?”
Een pro die even nadenkt met “Waar werk ik nou eigenlijk aan?” voorkomt automatismen. Zelfkritiek scherpt de perceptie.
Het geeft mij ook antwoord op de vraag “Hoe open staat deze hulpverlener?” en “Hoe soepel is diens geest?”
De vragen zullen niet altijd concrete antwoorden opleveren, maar helpen een gezamenlijke basis te leggen. Het moet dan wel zoveel mogelijk oordeel-vrij zijn; het moet niet op “Verantwoord je!”-vragen lijken.
Scherpte is het doel.
Hoi Anke,
wat ben ik blij met deze blog.
waarom ik die vraag nooit heb beantwoord snap ik zelf NIET, want ze is mij vaak gesteld. Is het luiheid van mij, misschien ben ik wat angstig geweest, maar wat mij is (was) gebeurd is ook niet niks.
maar wat doe jij in een XXL supermarkt? Laat je je karretje vol ( met teveel van alles) of beperk je je en neem je alleen de “gezonde”dingen of ga je ervan walgend en innerlijk schreeuwend aan voorbij? In deze maatschappij moet je immers van alles in huis hebben…
Ik merk dat ik er triest en blij van word en in dat merken zit ruimte (volgens de Mindfulness) en bestaansrecht.
Vragen stellen is een daad van verzet, en dan de vraag aan een ander stellen
heb ik ooit ergens gelezen.
Dan heb ik een vraag aan jou:
Wil jij asjeblieft doorgaan op deze weg?
Ook al ligt nu alles open..en zijn er geen taboes meer, lijkt het allemaal een Eldorado…
Antwoorden op levensvragen heb ik vertaald in de praktijk van elke dag, omdat ik anders in wartaal en vaagheden verval , wat vgl mij de ziekte van schizofrenie met zich meebrengt, en dat vond ik niet leuk.
je bent toch mijn coach en de eerste die mij aan een baan heeft kunnen helpen die ik nu al 8 jaar heb en dat is opmerkelijk!!!
Hoe moeilijk het ook is dit vol te houden, mag mij niet beletten om antwoord te geven op de vraag wat er belangrijk is, maar ik moet wel ZELF ermee komen , vind ik.
maar ik besluit dat dat misschien (nog) een stap voor mij is en moet dus weer even in de wachtkamer. dus meer leren maar ik krijg de kans -nu- nog niet.
Als ik die kans krijg neem ik hem dan ook?
En blijven vragen: Hoe gaat het vandaag? slecht 4 woorden voor een luisterend oor… hoi
Dag Emilie en Yvette,
Een vraag als ‘Hoe gaat het met je?’ Kan inderdaad een hele moeilijke vraag zijn. De meeste mensen antwoorden snel met ‘O, goed hoor’ of iets dergelijks.. Maar hoe gaat het echt met je? Pff.. weet ik dat zelf eigenlijk wel?
Het is mooi om iemand op een dergelijke manier in het begin van het gesprek de ruimte te geven om alles te zeggen wat hem/ haar bezig houdt. Zo kun je het beste aansluiten bij waar iemand op dat moment (mee) zit.
Echter zodra je merkt dat het voor de andere een wel heel moeilijke vraag is om te beantwoorden kun je de vraag kleiner maken. Inderdaad door een vraag als ‘waar wil je het vandaag over hebben?’ of ‘hoe gaat het op het werk?’ of ‘hoe gaat het thuis?’ Aansluiten bij iemand betekent ook kijken wanneer iemand er aan toe is op dergelijke vragen zelf antwoord te kunnen geven. Soms is daar een tijd voor nodig en dat is helemaal niet erg.
En Emilie, vragen stellen kan inderdaad een daad van verzet zijn. Ik denk dan vooral aan de vragen die je teruglegt als je zelf geen antwoord wilt geven op de vragen die jou worden gesteld. Ik vind vragen stellen vooral ook een daad van assertiviteit en zelfvertrouwen. Je mag vragen stellen en je hebt ook recht op antwoord. Zeker als je je vragen op een fatsoenlijke manier stelt. En vragen stellen vind ik een daad van respect en interesse. De ander is het waard om je in te verdiepen.
Groetjes, Anke
De belangrijkste vraag voor mij was in eerste instantie een hele gewone vraag namelijk ” hoe gaat het met je?” Toch merk ik regelmatig dat met name depressieve clienten moeite hebben met deze vraag. Het is lastig om antwoord te geven op deze vraag als je je echt naar voelt. Daarom vraag ik tegenwoordig ” waar wil je het over hebben vandaag? ” Vaak wordt de vraag hoe het met iemand is dan al dan niet indirect beantwoord.
Voor mij is de vraag “Hoe gaat het met je?” moeilijk omdat ik dan direct denk “Ten opzichte van wat/wie?”
Ten opzichte van mijn basisgevoel? Ten opzichte van een ‘normaal’ iemand? Ten opzichte van jou? (Niet vanzelfsprekend hetzelfde, nee) Ten opzichte van onze vorige ontmoeting twee weken geleden? Hoe ik me nu voel? Hoe ik me de afgelopen twee weken voelde? Een gemiddelde?
Het helpt dan om eerst de vorige ontmoeting samen te vatten en dan de vraag te stellen. Dan is er een referentiekader en kan er gekeken worden waar de mogelijke oorzaken van een verschil liggen.
“Waar wil je het over hebben?” is ook een goede vraag. Het brengt de cliënt in het nu. “Wat speelt er nu? Wat doen we aan de komende weken?” i.p.v. “Wat speelde er toen dat je dit gevoel kreeg?”
Voor herstel is initiatief nodig. Situaties voor zijn. Cliënten zijn dat geregeld afgeleerd of zijn dat vergeten. Ik spreek voor mezelf.
Dank je wel voor je goede tips!