Emoties. Kun je kiezen wat je wilt voelen?

In mijn trainingen gebeurt het regelmatig. Iemand die in tranen uitbarst. Vandaag nog, in een training ‘Leidinggeven voor voorlieden’ bij Paswerk. Om eerlijk te zijn ben ik dan eigenlijk wel blij. Niet dat ik zo sadistisch ben hoor ;-), maar dan weet ik dat er echt iets geraakt is bij iemand en daardoor gebeurt er dan ook meestal echt iets. Toch is het 9 op de 10 keer zo dat de cursist zich vervolgens gaat verontschuldigen. ‘Sorry hoor, ik wil helemaal niet huilen’. Waarom eigenlijk niet? Blijkbaar hebben veel mensen geleerd dat huilen niet goed is. Je bent zwak, anderen er mee tot last, dat soort dingen.

Een andere emotie, angst, zie ik in trainingen ook vaak terug. Angst om iets niet te kunnen. Niet goed genoeg gevonden te worden door anderen of door zichzelf. Deze emotie wordt op verschillende manieren getoond. Mensen ontwijken, of overschreeuwen bijvoorbeeld. Het is maar zelden dat iemand meteen uit zichzelf zegt ‘ik vind dit heel spannend’. Blijkbaar is angst moeilijk om toe te geven. Terwijl we het allemaal natuurlijk wel eens zijn, en hier ook een mooie kans ligt om te leren.

Woede kom ik gelukkig maar weinig tegen in mijn trainingen. Waarom zeg ik gelukkig? Want wat is er mis met woede? Ook dan is er toch iets geraakt en gebeurt er iets? Woede is voor mij de meest moeilijke emotie om mee om te gaan. Ik ben er niet goed in. Ik word zelf maar moeilijk echt boos. Ik heb de neiging bij een vervelende situatie mij te veel te verplaatsen in de ander en dan mezelf niet belangrijk genoeg te vinden. Als anderen boos worden heb ik daar ook moeite mee. Ik blijf er het liefste bij uit de buurt.

Bij iedereen zal de nuance wat anders liggen. De een uit verdriet makkelijker, de ander boosheid, of angst. Wat meespeelt is natuurlijk wat je in je genen hebt meegekregen, en wat je geleerd hebt in je ‘sociale achtergrond en netwerken’ zoals we dat bij Combo Emonomy noemen.

Gelukkig wordt er ook veel gelachen in mijn trainingen. Eigenlijk is blijheid de enige van de 4 basisemoties (bedroefd, bang, boos en blij) die iedereen leuk vindt en die altijd verwelkomd wordt. Waar we het liefst zo veel mogelijk van hebben..

En nu vraag ik mij af: Als we onszelf hebben aangeleerd om (een van) die eerste drie emoties te onderdrukken, onderdrukken we dan niet ook de blijheid? Kun je je afsluiten voor een paar gevoelens en andere gevoelens wel toelaten? Of is het zo dat je je in meer of mindere mate kunt afsluiten voor je gevoel in z’n geheel. En dat als je het verdriet, de angst of de boosheid niet toelaat, je ook niet echt blij kunt zijn?

Ik ben heel benieuwd hoe jullie hier over denken. Laat je het me weten?

Waarom ik soms best op E.T. lijk (en jij waarschijnlijk ook)

Ik zit in de wachtruimte bij een gemeente/ sociale werkvoorziening in oost Groningen. Ik kom training geven aan de werkcoaches. Drie mannen komen binnen. Oude, wat viezige spijkerbroeken aan, oude jas of trui, een petje op, een oorbel in. Ze zien er alle drie niet echt gezond uit en zijn in geen tijden bij een (goede) kapper geweest. Ze komen om te gaan werken in Duitsland. Ze gaan bij mij aan tafel zitten. Ze praten dialect. Tegen mij zeggen ze niks. De ‘kovvie’ wordt bij gebrek aan roerstaafjes geroerd met een pen. Ze schuiven elkaar vacatures toe en lachen daar wat om. ‘Harm is ook thoes’ (zit thuis zonder werk). Na een paar minuten lopen ze naar buiten. ‘we kinn er nog wel ain in brand stek’n’ (ze hebben nog tijd voor een sjekkie).

Het gebeurt mij niet vaak. Meestal maak ik makkelijk contact en heb ik zo een praatje. Maar bij hen voelde ik me alsof ik van een andere wereld kom. Ik heb dat ook wel eens als ik in de metro naar Gein zit en de enige blanke kaaskop ben (Hollandser er uit zien dan ik kan bijna niet) of in Amsterdam nieuw-west op bepaalde plekken. Het voelt een beetje ongemakkelijk. Anders zijn..

Vanuit die ongemakkelijkheid kun je snel gaan oordelen. ‘Wat een Tokkies’ of ‘Wat een achterbuurt’ is snel gedacht. ‘Ik blijf maar een beetje uit de buurt’ is al snel de volgende gedachte. Andersom denken zij vast ook van alles van mij. En wellicht denken ze ook weer dat ik vanalles over hun denk. En dus hebben we geen contact. En dat terwijl ik ook uit Groningen kom, geamuseerd naar hun dialect luister en nieuwsgierig ben naar hun verhaal en de wereld waarin zij leven. Het lukt me niet iets te verzinnen om te zeggen. Om een brug te slaan tussen die twee werelden.

Waarom vertel ik dit? Omdat ik het zonde vind. We beseffen het soms niet, die verschillende werelden. Hebben er weinig kennis over. Oordelen snel, zijn snel bang voor elkaar. Terwijl als ik wel iets had weten te zeggen, we wellicht aan de praat geraakt waren. Dan hadden we van elkaar gedacht ‘die viel best mee’. En als we elkaar hadden leren kennen hadden we misschien wel iets voor elkaar kunnen doen..

Hoe goed je je ook in andere mensen en culturen verdiept, het blijft soms lastig. Daarom ben ik ook zo voor het werken met ervaringsdeskundigen. Hen lukt het vaak wel die brug te slaan. Wil je meer weten over ervaringsdeskundigheid in armoede en ggz? Kijk dan bij Anke Fokkens Trainingen en IGPB of neem contact met me op.

Vind jij als professional kwaliteit leveren belangrijk? Klik dan rechtsboven aan de startpagina op ‘Meld je hier aan!’ en krijg elke maand nieuwe tips en inspiratie in je mailbox. Je krijgt dan ook het e-book over motivatie.

Wil je 4x per jaar mijn nieuwsbrief met informatie over mijn trainingen ontvangen? Meld je dan hier aan. Natuurlijk zijn je gegevens veilig bij mij en kun je je voor beide makkelijk afmelden.

Waarom ik voor meer lege hoofden ben

Lege hoofden. Ik ben voor! Gekke uitspraak? Ik zal je uitleggen wat ik bedoel.

De laatste tijd zie je veel negatieve reacties op vluchtelingen voorbij komen in het nieuws en op sociale media. Je zou kunnen zeggen dat dat reacties van ‘leeghoofden’ zijn, maar dat is volgens mij te kort door de bocht.

Ik denk dat de hoofden van deze mensen juist heel erg vol zitten. Vol met zorgen, met angst, met (voor)oordelen wellicht. Misschien niet terecht, maar wel logisch.

Er zijn namelijk verschillende wetenschappelijke onderzoeken die aantonen hoe snel wij oordelen. Soms al binnen 2 seconden. Dan heeft iemand nog niets gezegd.. We oordelen vanuit ons eigen perspectief. Dat wil zeggen dat ons eigen verleden, onze opvoeding, ervaringen en onze huidige situatie bepalen hoe we kijken. Ik heb bijvoorbeeld geleerd dat iedereen goed is tot hij het tegendeel heeft bewezen. Er zijn echter ook genoeg mensen die het tegenovergestelde leren..

Ook in de hulpverlening zijn we ontzettend snel met etiketten plakken. Of je het nu wil of niet. De etiketten kunnen positief of negatief zijn. Vaak zullen ze voor een groot deel kloppen. Je hebt immers jouw kennis en ervaring waarop je de etiketten baseert. Maar etiketten werken net als oogkleppen. Zie je de rest nog wel? En is je klant het wel eens met jouw etiket? Zijn jullie nog wel een team?

In gesprek gaan met een leeg hoofd is daarom een van de belangrijkste vaardigheden die je leert in de jobcoachopleiding volgens de Individuele Vraaggerichte Benadering (IVB). Wees je bewust van je eigen (voor)oordelen en etiketten. Ze mogen er zijn, maar zet ze tijdens het gesprek bewust aan de kant. Dan heb je echt ruimte voor de ander en kun je echt luisteren. De ander krijgt de kans te zijn wie hij is. Dan kun je later altijd nog kijken of dat strookt met jouw etiketten. Maar wellicht heb je die dan helemaal niet meer nodig!

Zo kan het ook:

Vind jij als professional kwaliteit leveren belangrijk? Klik dan rechtsboven aan de startpagina op ‘Meld je hier aan!’ en krijg elke maand nieuwe tips en inspiratie in je mailbox. Je krijgt dan ook het e-book over motivatie.

Wil je 4x per jaar mijn nieuwsbrief met informatie over mijn trainingen ontvangen? Meld je dan hier aan. Natuurlijk zijn je gegevens veilig bij mij en kun je je voor beide makkelijk afmelden.